Toksyczne właściwości barszczu Sosnowskiego i barszczu olbrzymiego

poparzenia barszcz Sosnowskiego

Każdego roku statystyki szpitalne notują 40–50 tys. zatruć roślinami i ukąszeń jadowitych zwierząt – z tego 0,3% dotyczy spożycia korzeni, kłączy, liści, kwiatów, owoców i nasion roślin trujących1. Kaukaskie barszcze ze względu na swoje toksyczne właściwości cieszą się wśród roślin złą sławą2. W soku barszczy występują furokumaryny, Związki te w obecności promieniowania UVA 315–380 nm) wiążą się z DNA komórek skóry, co może powodować dermatozy I, II i III stopnia. Stężenie furokumaryn jest największe w soku w kanałach oleistych w liściach i pędach, więc obrażenia te następują najczęściej w wyniku nasłonecznienia skóry, która miała kontakt z sokiem barszczu3, 5. Z uwagi na mechanizm działania furokumaryn nie można wykluczyć powodowania przez barszcze zmian nowotworowych skóry. Niewykluczone są także oparzenia powstające nawet bez bezpośredniego kontaktu z rośliną. W upalne dni (zwłaszcza podczas kwitnienia i owocowania5 związki furokumarynowe mogą wydostawać się w postaci aerozoli i osadzać się na skórze przebywających w pobliżu osób2. Czasem wystarczy 1,5 minuty kontaktu z sokiem barszczu i 2 minuty nasłonecznienia w ciągu pierwszych 2 dób od tego momentu, by pojawiły się na skórze oparzenia I stopnia3. Związki chemiczne zawarte w soku barszczu mogą wywoływać również obrażenia dróg oddechowych6), nudności, bóle głowy, wymioty7, a nawet urazy oczu8. Ponieważ objawy oparzeń pojawiają się do 24-48 h od nasłonecznienia miejsca zetknięcia soku ze skórą, często ich przyczyna nie jest poprawnie zdiagnozowana7. W przypadku kontaktu z rośliną zaleca się jak najszybsze umycie skóry pianą mydlaną i opłukanie wodą, a następnie chronienie skóry przed światłem słonecznym przez minimum dwie doby3, 8. Rany i owrzodzenia po kontakcie z barszczem długo się goją. Znamiona i blizny po poparzeniach potrafią utrzymywać się latami, a czasem można je usunąć tylko chirurgicznie7.

Przyjrzyj się toksycznym barszczom i naucz się je rozpoznawać.


1 Forowicz 1999,  2 Kraczyńska 2006, 3 Guzik 1994, 4 Wrzesińska 2006, 5 Krzemkowski 1995, 6 http://medycyna.servis.pl/wakacje.php (z 26.5.2008 r.), 7 Dziatkiewicz 2003, 8 Booy i in. 2005